Een miljoen euro voor Nederlands scholierenproject HiSPARC
Een internationale jury heeft op 15 juni 2004 bij de UNESCO in Parijs bekend gemaakt dat het Nederlandse scholierenproject HiSPARC de Altran Foundation Award 2004 heeft gewonnen. De prijs bestaat uit adviserende, technische en financiële ondersteuning voor een periode van een jaar ter waarde van een miljoen euro. De jury koos het Nederlandse project uit 126 Europese en Amerikaanse inzendingen en honoreerde HiSPARC onder andere vanwege "het actief betrekken van docenten en scholieren bij wetenschappelijk onderzoek".
HiSPARC (High School Project on Astrophysics Research with Cosmics) is een project waarbij middelbare scholen samen met wetenschappelijke instellingen een netwerk vormen om kosmische straling met een extreem hoge energie te kunnen meten. Deze mysterieuze deeltjes uit het heelal raken af en toe de aarde en veroorzaken dan hoog in de atmosfeer botsingsreacties, waarvan de secundaire deeltjes het aardoppervlak bereiken. Het oppervlak van zo'n 'douche' van deeltjes kan wel 100 vierkante kilometer bedragen.
Op de daken van de scholen staan door de scholieren zelf gebouwde meetopstellingen die verbonden zijn via het internet. Samen met een wetenschappelijke instelling in de buurt vormen zij zo een lokaal netwerk. De Katholieke Universiteit Nijmegen heeft als eerste in Nederland een dergelijk meetnet opgezet waar sinds een periode van ongeveer een jaar mee wordt gemeten (zie http://www.hef.kun.nl/nahsa/ en http://www.kennislink.nl/web/show?id=109777). Inmiddels hebben het NIKHEF en de VU in Amsterdam ook een werkend meetnet en volgen de Universiteiten van Leiden en Utrecht, en het Kernfysisch Versneller Instituut (KVI) in Groningen binnenkort.
HiSPARC geeft scholieren de mogelijkheid om deel te nemen aan echt onderzoek, want de resultaten worden daadwerkelijk gebruikt om meer over deze mysterieuze en zeldzame kosmische deeltjes te weten te komen. Bovendien kunnen scholieren hun deelname aan het experiment gebruiken ter invulling van het profielwerkstuk voor het eindexamen.
Altran is een wereldwijde groep van adviesbureaus (met ruim 18.000 medewerkers) op het gebied van technische innovaties. Voor nadere informatie zie: http://www.fondation-altran.org/ en http://www.altran.net/.
Het scholierenproject HiSPARC wordt onder andere financieel gesteund door de Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) en het gebied Exacte Wetenschappen van NWO.
Meer informatie bij de projectleider van HiSPARC, mevrouw dr. Ilka Tánczos.