Vijf Veni-subsidies en vijf Vidi-subsidies voor natuurkundigen
Vijf natuurkundigen ontvangen Veni-subsidie van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). In totaal heeft NWO het recordaantal van 116 jonge, recent gepromoveerde onderzoekers een Veni-subsidie toegekend. De subsidie bedraagt maximaal 208.000 euro per onderzoeker. Wetenschappers kunnen hiermee gedurende drie jaar ideeën ontwikkelen en onderzoeken.
Daarnaast heeft de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) 81 jonge, excellente wetenschappers een Vidi-subsidie toegekend. Elke onderzoeker krijgt in totaal maximaal 600.000 euro. Hiermee kan de onderzoeker vijf jaar lang een eigen onderzoekslijn ontwikkelen en één of meer onderzoekers aanstellen. Onder hen zijn vijf natuurkundigen.
Veni-subsidies
Een fotonische transistor kan een stroom fotonen controleren. Als een enkel foton de transistor aanstuurt dan zou men deze kunnen gebruiken voor nieuwe quantum-optische toepassingen. Dr. Nika Akopian gaat aan het Kavli Institute of Nanoscience van de TU Delft zo'n unieke transistor ontwikkelen.
Aan de Rijksuniversiteit Groningen gaat dr. Fabrizio Carbone kijken naar de beweging van atomen in tweedimensionale materialen (lagen van een atoom dik). Vibraties, verbreken en vormen van chemische bindingen gebeuren in femtoseconden.
De melkwegstelsels die wij zien zijn ontstaan uit kleine rimpelingen in de vuurbal die het vroege universum vulde. Dr. Paul McFadden onderzoekt aan het Instituut voor Theoretische Fysica van de Universiteit van Amsterdam hoe deze rimpelingen gevormd zijn: in de periode van snelle expansie of tijdens het ineenstorten van een eerder universum?
Zwakke interacties tussen de kern en de elektronen in atomen resulteren in een kleine schending van spiegelsymmetrie. Dr. Bijaya K. Sahoo, Kernfysisch Versneller Instituut Groningen, gaat dit fenomeen theoretisch en experimenteel bestuderen. Resultaten kunnen leiden tot belangrijke nieuwe inzichten in de fundamentele bouwstenen van materiaal.
Men kan ultrakoude atomen in kunstmatige roosters van laserlicht vangen. Hiermee kan men de quantummechanische beschrijving van materie zowel in rust als in beweging heel precies testen. Dr. Michiel Snoek richt zich aan het Instituut voor Theoretische Fysica van de Universiteit van Amsterdam op het gedrag van ultrakoude atomen uit evenwicht, om dynamische quantumprocessen, zoals het meetproces, te beschrijven.
Vidi-subsidies
Symmetrie in quantumtheorie bepaalt in botsingen van energierijke protonen de productie van verschillende deeltjes. Dr. Ruth Britto (Nikhef) streeft er in haar onderzoek naar de oorsprong van deze symmetrie te verklaren. Het heeft als resultaat betere voorspellingen voor botsingsprocessen, die kunnen leiden tot het ontdekken van nieuwe deeltjes.
Dr. Gijsje Koenderink (FOM-Instituut AMOLF) gaat de fysische bouwprincipes van de cel achterhalen. Zij bouwt hiervoor het complexe skelet van stijve eiwitdraden van cellen na in liposomen. Dit skelet geeft cellen een goed gedefinieerde vorm.
Aan de Universiteit Utrecht gaat dr. Andre Mischke de dynamische eigenschappen van het quark-gluonplasma beschrijven. Dit is een tijdelijke toestand van fundamentele materie die ontstaat wanneer hoog energetische atoomkernen op elkaar botsen. In de kosmologie gaat men er van uit dat het jonge, evoluerende heelal ongeveer tien microseconden na de Oerknal ook uit zulk plasma bestond. Mischke voert zijn onderzoek uit met de 'Large Hadron Collider', deeltjesversneller bij het Europese Centrum voor Kernonderzoek (CERN, CH), die dit jaar in bedrijf gaat.
Om de meest energetische objecten in het heelal te bestuderen, gaan wetenschappers een nieuw boodschapper-deeltje gebruiken: het neutrino. Daartoe bouwen ze een enorme detector op de bodem van Middellandse zee. In dit onderzoek gaat dr. Aart Heijboer (Nikhef) de methodes ontwikkelen om de signalen van die detector optimaal te gebruiken.
Dr. Diederik Roest (Rijksuniversiteit Groningen) vraagt zich af hoe stabiel extra dimensies zijn en wat dit zou betekenen voor de deeltjesfysica en de kosmologie.De snaartheorie voorspelt extra dimensies! Deze zijn zo klein dat men ze niet direct kunnen waarnemen, maar eigenschappen zoals hun vorm zouden de natuurwetten bepalen.
Beide subsidies maken deel uit van de Vernieuwingsimpuls.
Bron: NWO (Recordaantal jonge onderzoekers krijgt NWO-beurs en 81 topwetenschappers in het zonnetje)