Eerste FOM Natuurkunde Proefschrift Prijs voor Ewold Verhagen
De Stichting FOM heeft de FOM Natuurkunde Proefschrift Prijs 2010 toegekend aan dr. Ewold Verhagen. Hij ontvangt deze prijs ter waarde van 10.000 euro voor zijn werk op het gebied van de nano-optica, oftewel het gedrag van licht op een heel kleine schaal. De eerste editie van deze prijs zal, tegelijk met de andere wetenschappelijke FOM-prijzen, tijdens het jaarlijkse congres Physics@FOM Veldhoven uitgereikt worden op 18 januari 2011.
De beoordelingscommissie vindt dat Verhagen in zijn promotietraject een indrukwekkend aantal experimenten heeft uitgevoerd met een gedegen theoretische onderbouwing. Daarmee heeft hij zich ontwikkeld tot een zeer veelzijdige onderzoeker. "Hij is in staat om afstand te nemen en zijn onderzoek te kaderen, zowel binnen het wetenschappelijke vakgebied als in de context van mogelijke toepassingen", zo schrijft de jury. Het proefschrift heeft volgens de commissie een "ongewone helderheid" en een "sterke theoretische onderbouwing en analyse". Zij concludeert dan ook dat Verhagen een waardige winnaar van deze nieuwe prijs van FOM is.
Ewold Verhagen (1980) is op 16 december 2009 cum laude gepromoveerd aan de Universiteit Utrecht. Zijn onderzoek deed hij bij het FOM-instituut AMOLF, onder supervisie van prof.dr. A. Polman en prof.dr. L. Kuipers. Het onderzoek leidde tot maar liefst twaalf publicaties, waaronder drie in Nano Letters en twee in Physical Review Letters. Hij werkt momenteel als postdoc aan de Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne (EPFL) in Zwitserland.
Het onderzoek
Verhagen heeft voor zijn onderzoek het gedrag van licht gemanipuleerd met behulp van metalen nanostructuren. Een metaaloppervlak kan licht geleiden in de vorm van 'plasmonen', een bepaald soort elektromagnetische golven. Verhagen onderzocht nieuwe manieren om de eigenschappen van deze plasmonen te controleren, zodat ze de opsluiting van licht op nanometerschaal mogelijk maken. Hij laat zien dat de golflengte in diverse golfgeleiders aanzienlijk korter kan zijn dan die van licht. Ook toont hij theoretisch aan dat de brekingsindex in dergelijke golfgeleiders negatief kan zijn. Aan de hand van deze bevindingen ontwierp hij een driedimensionaal materiaal waarin lichtgolven als het ware 'achteruit lopen'; naar een lichtbron toe in plaats van er vandaan. Door gebruik te maken van spits toelopende golfgeleiders, een soort trechters van goud, was hij in staat elektromagnetische straling efficiënt te concentreren op lengteschalen die vele keren kleiner zijn dan de golflengte van licht in de vrije ruimte. Zulke controle over elektromagnetische velden kan in de toekomst toepassingen hebben in gebieden als lichtsensoren en zonnecellen.
De prijs
De Stichting FOM kent verschillende prijzen toe aan onderzoekers in de fysica. De FOM Natuurkunde Proefschrift Prijs wordt vanaf dit jaar jaarlijks toegekend voor het beste natuurkundige proefschrift. Aandachtspunten hierbij zijn: nieuwe inzichten verkregen met het onderzoek, de originaliteit van de onderzoeksmethode, de door de kandidaat getoonde wetenschappelijke breedte en diepte en de wijze van presentatie van het onderzoek in het proefschrift.
Meer informatie
Over het onderzoek: Ewold Verhagen, +41 21 693 58 55 (kantoor), +41 21 693 05 59 (lab).
Over de prijs: Noortje Vis, (030) 600 12 17.
Algemene informatie over FOM-prijzen is te vinden op www.fom.nl/prijzen.
Het proefschrift van Ewold Verhagen is ook online beschikbaar.