Jaarverslag FOM in 2016
Het laatste jaarverslag van FOM is verschenen, 'FOM in 2016'. Daarmee complementeert de stichting een reeks van 70 jaarverslagen: de Stichting FOM vierde in 2016 haar 70-jarig bestaan. Vanaf 1 januari 2017 is FOM omgevormd tot de institutenorganisatie van NWO. Het jaarverslag van 2016 is dan ook het laatste van de Stichting FOM.
In het jaarverslag van 1947 was de Raad van Bestuur, onder aanvoering van Hans Kramers, vooral bezig met 'zaken van bestuurtechnische aard die nog om een nadere regeling vragen'. Met name de salarissen, de pensioenen en de verzekeringen vroegen aandacht – dat laatste urgent, want 'juist het kernphysische onderzoek brengt in sommige gevallen een zeker risico voor de onderzoeker met zich mee'. Ook op de agenda stond de verhouding tot de Organisatie van ZWO, het latere NWO. De stichting FOM moest worden opgebouwd, en dat kostte tijd. "Wanneer deze aangelegenheden geregeld zijn zal dit de gang der zaken zeker ten goede komen, daar dan ter vergadering meer tijd aan de wetenschappelijke problemen zal kunnen worden besteed", zo staat in het jaarverslag.
In 2016 stond de 'verhouding tot de Organisatie van NWO' ook hoog op de agenda. Binnen FOM begonnen de voorbereidingen voor de transitie, de omvorming van FOM in de institutenorganisatie van NWO. Ondertussen draaide FOM gewoon door. "Tijdens de verbouwing blijft de winkel open", aldus FOM-directeur Christa Hooijer. Naast de reguliere honoreringen als de FOM-Projectruimte en de Vrije FOM-programma's startten er nieuwe samenwerkingen met het bedrijfsleven en nieuwe strategische onderzoeksprogramma's.
Het wetenschappelijk hoogtepunt van 2016 kwam al vroeg in het jaar. In februari met de bekendmaking van de detectie van de eerste zwaartekrachtsgolven, waaraan de gravitatiefysicagroep bij Nikhef een belangrijke bijdrage leverde.
Ook een hoogtepunt was de viering van het 70-jarig bestaan van FOM met een symposium en een feestavond. Het vormde tevens het afscheid van FOM. Voorzitter Niek Lopes Cardozo in zijn toespraak: "FOM gaat niet om FOM. FOM gaat om fundamenteel onderzoek en onderzoekers. Om de zoektocht naar de grenzen van kennis, van het voorstellingsvermogen, van het kenbare. Het verkennen van het onverwachte. Het herkennen van het ongekende." Hij riep de aanwezigen op het nieuwe NWO met toewijding vorm te geven: "De omvorming van FOM, de opsplitsing, de integratie in NWO, maar vooral: de heruitvinding van NWO met de natuurkunde daarin geïntegreerd, is onze eigen droom."
Het jaarverslag heeft een nieuwe vorm, het geeft een beknopt overzicht van de activiteiten van FOM in 2016. Er is ook een Financieel Jaarverslag verschenen. Beide verslagen staan online. Papieren exemplaren zijn op te vragen bij Béatrice Bullinga.