Christiane Klöditz, hoofd Wiskunde en Informatica

Bij NWO startte Klöditz als programmacoördinator, van programma's die zich altijd op het snijvlak van informatica met andere disciplines bevonden. Haar eerste programma was ToKeN, een programma dat zich richtte op de interactie tussen menselijke gebruikers en kennis- en informatiesystemen in verschillende toepassingsgebieden. Klöditz: "Mijn werk bevatte altijd multidisciplinaire aspecten. Dat hoort bij mij. Ik wil verschillende disciplines bij elkaar brengen."

In 2010 werd Klöditz Senior Manager Programma Innovatie bij de toenmalige Cluster Chemische en Exacte Wetenschappen. Toen zat de coördinatie van het primair proces en van bètabreed beleid in haar takenpakket. "We werkten binnen het cluster standaardprocedures uit voor de subsidieprocessen. Daar werken we nu nog steeds mee. Ik vind de inhoud altijd boeiender, maar je hebt transparante processen nodig om de wetenschap van dienst te zijn", vertelt ze.

Trots
Klöditz was blij met de functie die ze in 2014 kreeg: Hoofd Wiskunde. "Ik kon toen vanuit NWO de Nederlandse wiskunde gaan ondersteunen. We hebben bijvoorbeeld een prachtig sectorplan ontwikkeld, het Deltaplan voor de Nederlandse wiskunde. Dat proces begon net toen ik hoofd werd en ik mocht meteen de Deltaplancommissie opstarten. Daardoor kreeg ik veel contact met het veld en alle stakeholders. Het Deltaplan verschilt van het Sectorplan Natuur- en Scheikunde, want wij hebben nauwelijks financiering voor het vervolg. Het is wel enthousiast ontvangen door de minister. Nu is recent een Wiskunderaad opgericht, die moet lobbyen richting politiek en anderen om financiering te krijgen voor de plannen. De wiskunde mag er trots op zijn."

Fundamenteel onderzoek vooruit helpen
De combinatie van wiskunde en informatica binnen haar huidige baan vindt Klöditz prachtig , omdat zij elkaar als disciplines versterken. "Wiskunde en informatica staan voor dezelfde uitdaging, want ze raken beide de uitdagingen van de huidige tijd en bieden veel kennis om daaraan iets te doen. Onderwerpen als big data, cyber security en complexe systemen zijn bijna dagelijks in het nieuws. Digitalisering staat hoog op de agenda van de nationale politiek en dat is geen toeval. Er wordt breed gepleit voor een digitale quantumsprong. Nederland moet de huidige toppositie in het wiskunde- en informaticaonderzoek uitbouwen en behouden. Mijn drive is daaraan bij te dragen."

Het is voor weinigen zichtbaar wat fundamenteel onderzoek in de wiskunde en informatica betekent voor de samenleving. Een mobiele telefoon staat bol van de wiskunde en informatica, maar het grote publiek weet dit niet. Klöditz vindt dat zonde: "Big data is een hot item, en de kennis daarvan zal breed worden ingezet, maar de onderzoekers moeten ook de kans hebben om hun fundamentele bigdataonderzoek vooruit te helpen. Een groot deel van de NWO-middelen gaat nu naar publiek-private samenwerking in het kader van de topsectoren. Voor onderzoekers is het een uitdaging om bedrijven zover te krijgen dat ze snappen wat fundamenteel onderzoek kan betekenen en dat ze vervolgens meebetalen. NWO moet de wetenschappers daarbij helpen, door wetenschap en bedrijfsleven bij elkaar te brengen. Als we programma’s initiëren binnen de topsectorenprogramma’s dan proberen we daarom in ieder geval altijd een matchmakingbijeenkomst te organiseren."

Omdat ICT geen topsector maar een doorsnijdend thema is, is de positie lastig, vertelt Klöditz. Toch wordt ICT overal bij betrokken en andere sectoren willen graag iets doen aan big data en digitalisering in den brede. Klöditz: “Er is al goede samenwerking tussen de informatici, wiskundigen en de energiesector, de gezondheidszorg en ook in de logistiek. We proberen met de agrifoodsector bigdataonderzoek op te zetten, want landbouw is momenteel een en al ICT. De Topsector Chemie heeft interesse in complexe systemen. Cyber security is een hot item, dat ons allemaal raakt."

De winst van de transitie
Klöditz noemt de afdeling waaraan zij leiding geeft 'wolk', omdat 'afdeling' geen recht doet aan de samenwerking met andere units binnen NWO: "Wiskunde en informatica heeft twee teamleiders, die beide een focusgebied bestrijken, maar de mensen met wie ze samenwerken werken dwars door de wiskunde en informatica heen. De uitdaging is de samenwerking uit te bouwen, over de grenzen van de focusgebieden en het domein heen. En ook met het CWI en ons omringende partners."

Ze werkte van harte mee aan de vormgeving van het nieuwe ENW-domein. "NWO was aan vernieuwing toe", stelt ze. Ze is enthousiast over de uitkomst, vooral omdat de disciplines in de nieuwe constellatie gemakkelijker samenwerken en elkaar versterken. "Dat is de winst van de transitie. Voorheen raakten onderzoekers in de negen gebieden de weg kwijt en financieringsinstrumenten gingen alle kanten op. Het wordt voor wetenschappers gemakkelijker om te doorzien waarvoor ze bij NWO terecht kunnen, ook op de raakvlakken tussen disciplines", zegt Klöditz.

Samen is het toverwoord
Het domein ENW moet zich ervan bewust blijven dat de achterbannen van de zeven disciplines divers zijn en elk andere bagage inbrengen. Klöditz is geen voorstander van uniformeren óm het uniformeren: "We moeten alles wat makkelijker kan, instrumenten en processen, aanpakken en de sterke punten behouden. Zowel binnen ENW als voor heel NWO. Een voorbeeld is het faciliteren van contact tussen onderzoekers met bureau en ook van de wetenschappers onderling. FOM was daar goed in en wiskunde en informatica ook. Dat moeten we koesteren. De verandering kost tijd, maar we moeten onszelf die tijd gunnen. Het nieuwe NWO biedt veel kansen voor samenwerking en als we kiezen niet samen te werken, dan moeten we die keuze bewust maken. Ik hoop dat we sterker komen te staan. Samenwerken is het toverwoord."